Relevante blogposts
Op deze pagina treft u per hoofdstuk van het boek verwijzingen aan naar relevante stukken op ons blog. Om praktische redenen is er bij de indeling van deze pagina zo nu en dan afgeweken van de indeling van het boek.
Algemeen
- Wat weten we? (2011)
- Wie heeft er gelijk? (2011)
- Klimaatgrafieken / datasets (2015, regelmatig bijgewerkt)
1. Het maatschappelijk klimaatdebat
Waarom de klimaatwetenschap wordt afgewezen - Wetenschappelijk versus maatschappelijk debat
- Klimaatbullshit hoeft niet mee te wegen (2019)
- Medialogica - Klimaat van Verwarring (2019)
- Feiten en Waarden (2016)
- Hé! een olifant in de kamer (2014)
- Sijpelende twijfel – Beïnvloedt de twijfelcampagne de klimaatwetenschap? (2015)
- Onderscheid tussen wetenschap en maatschappelijke respons (2012)
- Richard Milne: Kritisch denken over klimaatverandering (2011)
- Reflectie op de klimaatdiscussie, deel I: drijfveren en meningen (2011)
De rol van de media
- De rol van de media bij het communiceren over (klimaat)wetenschap (2014)
- Wordt de klimaatwetenschap goed weergegeven in de media? (2015)
- Zin en onzin in het klimaatdebat onderscheiden (2012)
- De Telegraaf en polarisatie (2019)
- Harvey, het klimaat en de traagheid van de wetenschap (2019)
- Botsing van ideologieen: De waarheid ligt niet per se in het midden (2012)
- Wetenschapsjournalistiek, deel II: ‘false balance’ in berichtgeving over CLOUD experiment bij CERN (2011)
- Wetenschappelijk debat en de media (2008)
Wetenschappelijke consensus
- De aarde warmt op door de mens. Dat is overvloedig aangetoond, en derhalve is er binnen de klimaatwetenschap brede consensus over. (2019)
- Consensus over consensus: brede overeenstemming in de wetenschap over de menselijke invloed op het klimaat (2016)
- Achter de getallen van de consensus (2013)
- Enquête bevestigt wetenschappelijke consensus over door de mens veroorzaakte opwarming (2014)
- Onder wetenschappers veel meer overeenstemming over menselijke bijdrage aan opwarming dan onder brede publiek (2014)
- Video-interview over klimaat-enquete artikel (2014)
- Klimaatenquete: alle vragen en antwoorden (2015)
Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)
- Saaie feiten en wilde fabels over het IPCC (2018)
- Het 5e IPCC rapport – meer zekerheid (2013)
- IPCC 2018 – Speciaal rapport over de opwarming van 1,5 °C (2018)
- IPCC management en coordinatie versterkt (2011)
- Het Nederlandse advies over het IPCC; wat staat er wel en wat staat er niet in? (2013)
- Britse lagerhuis: de IPCC processen en conclusies zijn robuust (2014)
- Pseudosceptische mist over de openheid van het IPCC (2019)
Onzekerheid en risico
- Klimaatverandering als risicoprobleem (2014)
- Het onzekerheidsmonster: een verraderlijk beestje (2015)
- Risicoperceptie, bron van misverstanden (2018)
- Tien drogredenen over risico’s (2013)
- Een onhandigheid in de risico-communicatie van het IPCC (2018)
Wetenschapsontkenning en pseudoscepsis
- De Twijfelbrigade (2014)
- Klimaatdebat wordt niet geholpen door het herhalen van misvattingen (2017)
- Een parallel wetenschappelijk universum onder de loep en door de mand (2015)
- Klimaatoptimisten (2017)
- VVD kamerlid Leegte oneens met klimaatwetenschap dus wil KNMI afschaffen (2011)
- Er was eens een ijsbeer – wetenschap versus de blogosfeer (2017)
- Stropop, cherry-pick, ad ignorantiam: een retorisch standaardrecept (2018)
- Stap 1: Politiseren Stap 2: Onschadelijk maken (2011)
- De inbreng van De Lange en Crok voor een rondetafelgesprek van de vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2018)
- Klimaatwetenschappers reageren op Berkhout en Thoenes in Elsevier (2018)
- Klimaatgesprekken bij RTL Z (2017)
- Twijfelbrigade dient klacht in tegen NOS vanwege evenwichtige en goede berichtgeving over klimaatverandering (2017)
- Marcel Crok’s alternatieve Staat van het Klimaat (2011)
- Volgens Leon de Winter is het allemaal een complot (2013)
- Het NIPCC versus de wetenschap: zoek de verschillen (2013)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (Epiloog) (2013)
2. De basis: energie, temperatuur en broeikaseffect
Energiebalans en de temperatuur van de aarde
- De versnelling in de opwarming van de aarde (2014)
- Is het gat in de energieboekhouding van de aarde gedicht? (2015)
Het natuurlijke broeikaseffect
Het versterkte broeikaseffect
- Toename van CO2 versterkt het broeikaseffect (2015)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (2) (2012)
Terugkoppelingen
- Arctische amplificatie en albedo (2014)
- Waarom Arctisch zee-ijs niemand koud zou moeten laten (2012)
- Arctische amplificatie en het verre infrarood: de ontdekking van een nieuwe feedback in het klimaatsysteem? (2014)
- Licht op wolken – de rol van bewolking in een opwarmend klimaat (2014)
- Hans Labohm vindt de projecties van de klimaatwetenschap te optimistisch (2013)
3. De rol van CO2 in het klimaat
Menselijke emissies en de snelle toename van CO2
- CO2-concentratie sneller gestegen dan ooit tevoren (2014)
- Wil de echte CO2-toename opstaan? (2014)
- Voortzetting van The Keeling Curve (2013)
- Red de Cabauw curve (2014)
- Humlum: over emissies en omissies (2012)
De koolstofcyclus
- Toekomstige CO2-concentraties (2014)
- Koolstof in beweging (2019)
- Oceanië – een zee van verandering (2013)
De duizendjarige tijdschaal van CO2
- Voorlopig even geen nieuwe ijstijd (2013)
- Het Vroeg Antropoceen en het voorkomen en uitstellen van een ijstijd (2016)
- De twee tijdperken van Marcott (2013)
- De verreikende menselijke invloed op het klimaat (2016)
Reconstructies van het klimaat in het verleden
- De twee tijdperken van Marcott (2013)
- Wat warme periodes uit het verleden kunnen betekenen voor het heden (2018)
- De temperatuur op aarde tijdens de afgelopen 2 miljoen jaar (2016)
- Oceaanverzuring 56 miljoen jaar geleden (2014)
- Kip-en-ei bij CO2 en de temperatuur (2015)
- Reconstructies van de zeespiegel in het verleden: een waarschuwing voor de toekomst (2015)
- De Kleine IJstijd was geen ijstijd. Zelfs geen kleintje. (2012)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (1) (2012)
4. Het klimaat verandert in hoog tempo
Opwarming van het aardoppervlak
- De vreselijke opwarming (2018)
- Geen pauze, geen versnelling: de opwarming van de aarde gaat in gestaag tempo door (2017)
- Zo veranderen een paar graden de wereld (2017)
- Recordwarmte op de aarde ondanks een koude zon (2016)
- Ondanks pieken en dalen gaat de opwarming gestaag verder (2016)
- De Global Warming Index: een actuele indicator van de antropogene opwarming (2017)
- Spencer en Ljungqvist in de Amerikaanse Senaat (2013)
- De Strijd om het Einde van de Opwarming (2014)
- Jazeker hebben wij mensen voor opwarming gezorgd! (2014)
- Worden de warmste dagen in Nederland warmer? (2018)
- Het Lambiekbier en de opwarming van België (2015)
- Het weer is warmer dan het klimaat (in het vroege Antropoceen) (2014)
Metingen en meetcorrecties
- Homogenisatie van temperatuurdata (2014)
- Updates van mondiale temperatuurdatasets (2017)
- Klotzbach Revisited (2013)
- Robuustheid van homogenisatie van KNMI onderzocht (2019)
- Satellieten, oppervlaktetemperatuur en opwarming (2016)
- Een rare oprisping: de aarde is sinds 1982 afgekoeld. O ja? (2013)
Kortetermijnvariatie versus langetermijntrend
- Globaal gemiddelde temperatuur: korte termijn variatie vs lange termijn trend (2011)
- Hiaten in de temperatuurstijging? (2014)
- Zogenaamde ‘pauze’ opwarming aardoppervlak bedrieglijk (2014)
- Het fabeltje over 16 jaar geen opwarming (2013)
- Trenberth en Fasullo over de “opwarmingspauze” (2014)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (6) (2013)
De oceanen als warmtereservoir
- De toenemende warmte-inhoud van de oceanen – drie nieuwe onderzoeken (2019)
- Verwarring over de opwarming van de oceanen (2014)
- Opwarming aan oppervlak tijdelijk minder, in oceaan des te meer (2013)
- Een Kleine IJstijd op de bodem van de Stille Oceaan (2019)
Zeespiegel
- Versnelt de zeespiegelstijging? – Deel 1 (2017)
- Versnelt de zeespiegelstijging? – Deel 2 (2017)
- Hoe opwarming van Antarctica de zeespiegelstijging zou kunnen temperen (2018)
- Versnelling van de zeespiegelstijging detecteerbaar in satellietmetingen (2018)
- Recente zeespiegelstijging en natuurlijke variatie (2014)
- Lange termijn zeespiegelstijging (2012)
Zee-ijs
- Waarom Arctisch zee-ijs niemand koud zou moeten laten (2012)
- Tegenpolen: waarom de Noordpool zo snel opwarmt en de Zuidpool zo traag (2014)
- Draagt interne variabiliteit van het klimaat bij aan het smelten van Arctisch zee-ijs? (2017)
- Het smelten van het Arctische zee-ijs (2013)
- Arctische winter eindigt met luid gekraak (2013)
- KNMI: Toename Antarctisch zeeijs juist gevolg van opwarming (2013)
- Nederlander is jaarlijks goed voor 30 m² minder Noordpool zee-ijs in september (2016)
Gletsjers
- Berichtgeving over gletsjerstudie Nature geeft gevarieerd beeld (2012)
- Zwarte gletsjers en bruine wolken (2013)
- De gletsjers van IJsland (2015)
- Peak water – gevolgen van het massaverlies van gletsjers voor de beschikbaarheid van water (2018)
De grote ijskappen
- Ongekende smelt van de Groenlandse ijskap (2018)
- Het nieuws over Antarctica is meestal geen goed nieuws (2016)
- Hoe opwarming van Antarctica de zeespiegelstijging zou kunnen temperen (2018)
- Klimaatverandering in Groenland: Belangrijk voor zeespiegelstijging (2013)
- Verdwijnen van sneeuwlaag vergroot kans dat ijsplaten in Antarctica opbreken (2014)
- Jakobshavn-gletsjer: krimp en groei (2019)
- What’s up met de ijskap van Antarctica? (2015)
- If we burn it all, we melt it all (2015)
- Antarctica: ijsgroei of ijsafname? (2015)
- Terugtrekkend ijs op de Antarctische oceaanbodem in kaart gebracht (2018)
- Het smeltende ijs van Antarctica – drie nieuwe artikelen en een mythe (2018)
- Opverende zeebodem bij West-Antarctica zorgt mogelijk voor een stabielere ijskap (2018)
5. Oorzaken van klimaatverandering
Klimaatschommelingen
- The West Wind – wat de westenwind zegt over de interne variabiliteit van het klimaat (2015)
- Olifanten, oscillaties, oceanen en nog maar eens “de pauze” (2015)
- To Pause Or Not To Pause (2015)
- De truc met Fourier: het cyclische klimaat (2017)
De zon
- Voorlopig even geen nieuwe ijstijd (2013)
- Global Cooling – De verschrikkelijke afkoeling die maar niet wil komen (2018)
- Svensmark – een nieuw artikel, het oude liedje (2017)
- There’s always the sun! (2012)
- Niet warm of koud van de zon! (2012)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (7 t/m 9) (2013)
Vulkanen
- Over het onbestaande verband tussen aardwarmte en klimaatverandering en het nut van onzindetectie (2016)
Broeikasgassen
Aerosolen
- Zin en onzin over de rol van stofdeeltjes bij het ontstaan van wolken (2016)
- De beïnvloeding van het klimaat door de interactie tussen aerosolen en wolken lijkt eenvoudiger dan gedacht (2017)
Menselijke versus natuurlijke invloed en menselijke vingerafdrukken
- De menselijke invloed op het klimaat op hoofdlijnen (2018)
- Ja, de mens is verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde (2017)
Klimaatmodellen
- De meeste klimaatmodellen doen het prima! (2019)
- Klimaatmodellen en de Tijdmachine van Meehl (2014)
- Overschatten de klimaatmodellen de opwarming? (2017)
- Een wetenschappelijke check van klimaatmodellen (2017)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (3) (2012)
- Nog een keer: de “pauze” (2014)
6. De toekomst zal het leren
Klimaatgevoeligheid
- Schattingen van klimaatgevoeligheid bij elkaar gebracht (2016)
- De grenzen van de klimaatgevoeligheid (2017)
- Klimaatgevoeligheid en de zoektocht naar het ‘wat’ en ‘waarom’ (2014)
- Klimaatgevoeligheid in het Plioceen en Pleistoceen (2015)
- Nieuw onderzoek maakt lage klimaatgevoeligheid minder waarschijnlijk (2016)
- Paniek om paleoklimatologie (2016)
- Nieuws over de klimaatgevoeligheid, maar geen spectaculair nieuws (2017)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (4) (2013)
- Nieuwe studie klimaatgevoeligheid op basis van laatste IJstijd (2011)
- Goed Nieuws over de Klimaatgevoeligheid? (2013)
Pseudosceptische versus wetenschappelijke benadering van klimaatgevoeligheid
- Eenzijdigheid en valse vrijbrief bij de ‘klimaatgevoeligheid-is-laag’ hype (2013)
- Lewis en Crok over klimaatgevoeligheid – meer gevoel voor p.r. dan voor wetenschap (2014)
- Verrassing: klimaatsceptici maken alarmerend rapport (2014)
- Climatedialogue over Klimaatgevoeligheid (2014)
Wat betekent dit voor het toekomstige klimaat?
- Scenariostudies of Toekomstvoorspellingen: Wetenschap of Glazen Bol (2019)
- Traagheid in het klimaatsysteem (2016)
- De verreikende menselijke invloed op het klimaat (2016)
- IPCC 2018 – Speciaal rapport over de opwarming van 1,5 °C (2018)
Zeespiegelstijging en risico
- Het nut van worst-case scenario’s, of: waarom dijken niet worden berekend op de gemiddelde waterhoogte (2019)
- Tegenlicht: Waterlanders (2019)
- Reconstructies van de zeespiegel in het verleden: een waarschuwing voor de toekomst (2015)
- Kerry Emanuel over “staartrisico” en “alarmisme” (2014)
- De risicoanalyse van James Hansen en het mijnenveld van de risicocommunicatie (2015)
7. Gevolgen van klimaatverandering
Veranderende weerpatronen
- Meer aanwijzingen voor een verband tussen aanhoudend extreem zomerweer en snelle opwarming in het Noordpoolgebied (2018)
- Europese hittegolf in juni versterkt door klimaatverandering (2019)
- Extreme Regenval: We zullen er aan moeten wennen (2016)
- Zware regenbuien: wel of niet vaker en intenser? (2018)
- Het verband tussen klimaatverandering, de straalstroom en extreem weer (2017)
- Attributie van extreme gebeurtenissen: is het weer of is het klimaat? (2016)
- Een rare winter (2014)
- Een rare winter (2) (2014)
- Extreem weer onder de microscoop (2014)
- De straalstroom en extreem weer; een vervolgverhaal (2014)
- Attributie van hitte en ander extreem weer; een ingewikkelde kwestie (2015)
Orkanen
- Hoe zit het nu met orkanen en klimaatverandering? (2017)
- Harvey, het klimaat en de traagheid van de wetenschap (2018)
Kantelpunten
- Klimaatjagers: op zoek naar kantelpunten (‘tipping points’) in het klimaatsysteem (2013)
- Een koude vlek en een vertragende stroming: wat is er aan de hand in de noordelijke Atlantische Oceaan? (2016)
- Permafrost: niet zo permanent (2013)
- Russisch roulette met het regenwoud (2013)
- Onzekerheid over Afrika: ’t kan natten of ’t kan drogen in het enorme continent (2013)
- Meer aanwijzingen voor vertragende circulatie in de Atlantische Oceaan (2018)
- Hectiek over het hothouse (2018)
- AHP (2016)
Zeespiegelstijging
Effecten op de natuur
- CO2 is goed voor de plantjes. Maar meer is niet per se beter. (2016)
- Koraalverbleking in het Groot Barrièrerif: “And then we wept” (2018)
- Forse reductie van de CO2-uitstoot nodig voor het welzijn van onze oceanen (2015)
- Californië wordt heter en droger – en dan is één vonk genoeg (2019)
- FAQ Oceaanverzuring (2015)
- De invloed van de mens op het zuurstofgehalte in de atmosfeer en de oceanen (2017)
- Een warme en zure toekomst? (2012)
- De vergroening van de aarde – over de bomen, het bos en andere zaken (2019)
- De sceptische top 10 of: waarom klimaatsceptici ongeloofwaardig zijn (5) (2013)
Mens en maatschappij
- Commissie van The Lancet brengt rapport uit over gezondheid en klimaatverandering (2015)
- Peak water – gevolgen van het massaverlies van gletsjers voor de beschikbaarheid van water (2018)
- Hogere afvoeren Rijn en Theems, terwijl Rhône en Tiber langzaam opdrogen (2019)
- Toerisme, klimaatverandering en klimaatsceptici (2014)
- De risico’s van hitte en kou (2015)
8. Wat nu? Er zijn dingen die we kunnen doen!
Internationaal en nationaal klimaatbeleid
- Is de opwarming van de aarde nog te beperken tot 1,5°C? (2017)
- Reactie op Marcel Crok’s stuk in Elsevier: klimaatbeleid is haalbaar, betaalbaar en zinvol (2018)
- COP21 – Het klimaatakkoord van Parijs (2015)
- Klimaatakkoord Parijs doet er wel degelijk toe om opwarming te temperen (2017)
- Scholieren op de bres voor het klimaat (2019)
- Waarom al die aandacht voor CO2 in het regeerakkoord? (2017)
- Bjørn Lomborg voert de juiste discussie, maar met de verkeerde argumenten (2017)
Economie, ecologie en bevolking
- Klimaatverandering, Kinderen en Bevolkingsgroei (2019)
- Investeerders kunnen klimaatverandering niet langer negeren (2016)
- Shell’s concrete doelstellingen gaan lang zo ver niet als hun eigen Sky Scenario (2018)
Emissiereductie
- Het effect van emissiebeperkingen op klimaatverandering (2014)
- Zijn een biljoen bomen de oplossing voor klimaatverandering? (2019)